Joves professionals del sud d’Europa a Mèxic. Raons per migrar, inserció laboral i expectatives de futur

Autors/ores

  • Anna Ortiz Guitart Universitat Autònoma de Barcelona
  • Xavier Oliveras González El Colegio de la Frontera Norte
  • Cristóbal Mendoza Pérez Universidad Autónoma Metropolitana-Iztapalapa. Departamento de Sociología Investigador invitado. Consejo Superior de Investigaciones Científicas. Instituto de Economía, Geografía y Demografía

Resum

Arran de la crisi econòmica de 2008, la literatura acadèmica ha observat una mobilitat creixent de joves qualificats del sud d’Europa cap a països amb més oportunitats laborals. A partir d’una metodologia qualitativa, a l’article s’hi analitza la migració de joves universitaris (de menys de 30 anys) espanyols i italians a Mèxic. S’hi exposen, primer, els factors d’expulsió d’aquest grup dels seus països d’origen; segon, els motius per migrar a Mèxic (s’ha trobat que no sempre se n’hi van per raons laborals); tercer, la seva inserció laboral, on s’observen discursos contradictoris (valoració del fet de poder desenvolupar les seves professions, però, segons com, no gaudir de condicions laborals o salarials satisfactòries), i, per últim, les expectatives de futur, les narratives del qual també mostren una certa contradicció, és a dir, estan satisfets amb la feina que han obtingut a Mèxic, però desitgen tornar al seu país d’origen.

Paraules clau

crisi econòmica, migració qualificada, migrants al medi, Mèxic, sud d’Europa

Referències

ANTHIAS, Floya (2012). «Transnational mobilities, migration research and intersectionality: Towards a translocational frame». Nordic Journal of Migration Research, 2 (2), 102-110.

BOSCHMA, Ron; ERIKSSON, Rikard H. y LINDGREN, Urban (2014). «Labour market externalities and regional growth in Sweden: The importance of labour mobility between skill-related industries». Regional Studies, 48 (10), 1669-1690. https://doi.org/10.1080/00343404.2013.867429

CAIRNS, David (2014). Youth Transitions, International Student Mobility and Spatial Reflexivity: Being Mobile? Basingstoke: Palgrave Macmillan.

CAIRNS, David; GROWIEC, Katarzyna y ALVES, Nuno de Almeida (2014). «Another “Missing Middle”?: The marginalised majority of tertiary-educated youth in Portugal during the economic crisis». Journal of Youth Studies, 17 (8), 1046-1060.

CHACKO, Elizabeth (2017). «Exodus, circulation and return: Movements of high-skilled migrants from India in a transnactional era». En: VAN RIEMSDIJK, Micheline y WANG, Qingfang (eds.). Rethinking international skilled migration. Oxon: Routledge, 211-227.

CONRADSON, David y LATHAM, Alan (2007). «The affective possibilities of London: Antipodean Transnationals and the Overseas Experience». Mobilities, 2 (2), 231-254.

DÍAZ-HERNÁNDEZ, Ramón; DOMÍNGUEZ-MÚJICA, Josefina y PARREÑO-CASTELLANO, Juan M. (2015). «Una aproximación a la emigración española durante la crisis económica: Herramientas de estudio». Aracne: Revista Electrónica de Recursos en Internet sobre Geografía y Ciencias Sociales, 198.

DOMINGO, Andreu y SABATER, Albert (2013). «Crisis económica y emigración: La perspectiva demográfica». En: Anuario de la Inmigración en España (edición 2012). Barcelona: CIDOB, 62-89.

DOMINGO, Andreu; SABATER, Albert y ORTEGA, Enrique (2014). «¿Migración neohispánica?: El impacto de la crisis económica en la emigración española». EMPIRIA, Revista de Metodología de Ciencias Sociales, 29, 39-66.

DOMÍNGUEZ-MÚJICA, Josefina; DÍAZ-HERNÁNDEZ, Ramón y PARREÑO-CASTELLANO, Juan (2016). «Migration abroad to get ahead: The emigration of young Spanish adults during the financial crisis (2008-2013)». En: DOMÍNGUEZ-MÚJICA, Josefina (ed.). Global change and human mobility. Singapur: Springer, 203-224.

DUMONT, Jean-Christophe; SPIELVOGEL, Gilles y WIDMAIER, Sarah (2010). «International Migrants in Developed, Emerging and Developing Countries: An Extended Profile». OECD Social, Employment and Migration Working Papers, 114.

FAVELL, Adrian (2008). «The New Face of East-West Migration in Europe». Journal of Ethnic and Migration Studies, 34 (5), 701-716.

FAVELL, Adrian; FELDBLUM, Miriam y SMITH, Michael P. (2006). «The human face of global mobility: A research agenda». En: SMITH, Michael P. y FAVELL, Adrian (eds). The human face of global mobility. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers, 1-25.

FRATESI, Ugo (2014). «Editorial. The mobility of high-skilled workers: Causes and consequences». Regional Studies, 48 (10), 1587-1591. https://doi.org/10.1080/00343404.2014.955689

FUNDACIÓN BBVA (2015). Informe Fundación BBVA-IVIE 2014. Madrid: BBVA.

GLORIUS, Birgit (2016). «New “guest workers” from Spain?: Exploring migration to Germany in the context of economic and societal change». En: DOMÍNGUEZ-MÚJICA, Josefina (ed.). Global change and human mobility. Singapur: Springer, 225-247.

HADLER, Markus (2006). «Intentions to migrate within the European Union: A challenge for simple economic macro-level explanations». European Societies, 8 (1), 111-140.

INE (2015). Encuesta de Inserción Laboral de Titulados Universitarios 2014. Madrid: Instituto Nacional de Estadística.

INE (2016). Estadística del Padrón de Españoles Residentes en el Extranjero (PERE). Madrid: Instituto Nacional de Estadística. Recuperado de http://www.ine.es/jaxi/menu.do?L=0&type=pcaxis&path=%2Ft20%2Fp85001&file=inebase

INE (2017). Encuesta de Población Activa: Trimestre 4/2016. Madrid: Instituto Nacional de Estadística. Recuperado de http://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736176918&menu=resultados&idp=1254735976595#

JANICKA, Anna y KACZMARCZYK, Pawel (2016). «Mobilities in the crisis and post-crisis times: Migration strategies of Poles on the EU labour market». Journal of Ethnic and Migration Studies, 42 (10), 1693-1710.

KING, Russell y RAGHURAM, Parvati (2013). «International student migration: Mapping the field and new research agendas». Population, Space and Place, 19 (2), 127-137.

LESTER, Stephanie E. (2012). «“La Generación Ni Ni” and the Exodus of Spanish Youth: National Crisis or Functioning European Union Market?». Scripps Senior Theses, 83.

LEY-CERVANTES, Melissa (2012). Stuck in the middle: Home-making strategies of Mexican middling migrants. Madrid: Universidad Autónoma de Madrid. Tesis de doctorado.

MARTÍNEZ, Xavier y MARÍN, Antoni (2010). Educació i ascens social a Catalunya. Barcelona: Fundació Bofill.

MASSEY, Douglas S.; ARANGO, Joaquín; HUGO, Graeme; KOUAOUCI, Ali; PELLEGRINO, Adela y TAYLOR, J. Edward (1993). «Theories of international migration: A review and appraisal». Population and Development Review, 19 (3), 431-466.

MENDOZA, Cristóbal y ORTIZ, Anna (2006). «Hacer las Américas: Migrantes españoles de alta calificación en la ciudad de México». Documents d’Anàlisi Geogràfica, 47, 93-114.

MULHOLLAND, Jon y RYAN, Louise (2017). «“London is a much more interesting place than Paris”: Place-comparison and the moral geographies of highly skilled migrants». En: VAN RIEMSDIJK, Micheline y WANG, Qingfang (eds.). Rethinking international skilled migration. Oxon: Routledge, 135-153.

NAVARRETE, Lorenzo (2014). La emigración de los jóvenes españoles en el contexto de la crisis: Análisis y datos de un fenómeno difícil de cuantificar. Madrid: Observatorio de la Juventud en España.

OBSERVATORIO DE LAS OCUPACIONES (2015). Informe del mercado de trabajo de los jóvenes: Estatal. Datos 2014. Madrid: Servicio Público de Empleo Estatal.

ORTIZ, Anna y MENDOZA, Cristóbal (2008). «Vivir (en) la ciudad de México: Espacio vivido e imaginarios espaciales de un grupo de migrantes de alta calificación». Latin American Research Review, 43 (1), 113-138.

ORTIZ, Luis (2010). «Not the right job, but a secure one: Over-education and temporary employment in France, Italy and Spain». Work, Employment and Society, 24 (1), 47-64.

PLÖGER, Jörg (2017). «High-skilled migrants, place ties, and urban policymaking: Putting housing on the agenda». En: VAN RIEMSDIJK, Micheline y WANG, Qingfang (eds.). Rethinking international skilled migration. Oxon: Routledge, 154-172.

RODRÍGUEZ, Ernesto y COBO, Salvador (2012). Extranjeros residentes en México: Una aproximación cuantitativa con base a los registros administrativos del INM. Ciudad de México: Centro de Estudios Migratorios. Instituto Nacional de Migración.

RODRÍGUEZ-FARIÑAS, María J.; ROMERO-VALIENTE, Juan M. y HIDALGO-CAPITÁN, Antonio L. (2016). «Los exiliados económicos: La nueva emigración española a México (2008-2014)». Scripta Nova: Revista Electrónica de Geografía y Ciencias Sociales, 20 (531).

SANTOS, Antonio (2013). «Fuga de cerebros y crisis en España: Los jóvenes en el punto de mira de los discursos empresariales». Áreas: Revista Internacional de Ciencias Sociales, 32, 125-137.

SCOTT, Sam (2006). «The social morphology of skilled migration: The case of the British middle class in Paris». Journal of Ethnic and Migration Studies, 32 (7), 1105-1129.

SILVANTO, Sari y RYAN, Jason (2014). «Relocation branding: A strategic framework for attracting talent from abroad». Journal of Global Mobility, 2 (1), 102-120.

SJAASTAD, Larry A. (1962). «The costs and returns of human migration». Journal of Political Economy, 70 (5), 80-93.

TODARO, Michael P. (1976). Internal Migration in Developing Nations: A Review of Theory, Evidence, Methodology and Research Priorities. Ginebra: International Labor Organization.

VAN MOL, Christof (2015). «Why do students move?: An analysis of mobility determinants among Italians students». En: DERVIN, Fred y MARCHART, Regis (eds). The new politics of global academic mobility and migration. Frankfurt: Peter Lang, 19-40.

VAN MOL, Christof (2016). «Migration aspirations of European youth in times of crisis». Journal of Youth Studies, 19 (10), 1303-1320.

VAN MOL, Christof (2017). «European mobile students, (trans)national social networks, and (inter)national career perspectives». En: VAN RIEMSDIJK, Micheline y WANG, Qingfang (eds.). Rethinking international skilled migration. Oxon: Routledge, 54-74.

VAN RIEMSDIJK, Micheline; BASFORD, Scott y BURNHAM, Alana (2016). «Socio-cultural incorporation of skilled migrants at work: Employer and migrant perspectives». International Migration, 54 (3), 20-34.

VERD, Joan Miquel y LÓPEZ-ANDREU, Martí (2016). «Crisis del empleo y polarización de las trayectorias laborales: El caso de los adultos jóvenes en Cataluña». Papers, 101 (1), 5-30. http://dx.doi.org/10.5565/rev/papers.2167

WHITE, Anne (2010). «Young people and migration from contemporary Poland». Journal of Youth Studies, 13 (5), 565-580.

WIESBÖCK, Laura; VERWIEBE, Roland; REINPRECHT, Christoph y HAINDORFER, Raimund (2016). «The economic crisis as a driver of cross-border labour mobility?: A multi-method perspective on the case of the Central European Region». Journal of Ethnic and Migration Studies, 42 (10), 1711-1727.

WILES, Janine (2008). «Sense of home in a transnational social space: New Zealanders in London». Global networks: a journal of transnational affairs, 8 (1), 116-137.

YU, Wan (2017). «Chinese student migrants in transition: A pathway from international students to skilled migrants». En: VAN RIEMSDIJK, Micheline y WANG, Qingfang (eds.). Rethinking international skilled migration. Oxon: Routledge, 93-110.

Biografies de l'autor/a

Anna Ortiz Guitart, Universitat Autònoma de Barcelona

Departament de Geografia

Xavier Oliveras González, El Colegio de la Frontera Norte

Departamento de Estudios Urbanos y Medio Ambiente

Publicades

2018-11-07

Com citar

Ortiz Guitart, A., Oliveras González, X., & Mendoza Pérez, C. (2018). Joves professionals del sud d’Europa a Mèxic. Raons per migrar, inserció laboral i expectatives de futur. Documents d’Anàlisi Geogràfica, 65(1), 93–114. https://doi.org/10.5565/rev/dag.503

Descàrregues

Les dades de descàrrega encara no estan disponibles.