Perfiles de población y uso de los transportes motorizados. Evidencias desde el campus de la Universitat Autònoma de Barcelona (UAB)

Autores/as

Resumen

La ubicación suburbana del campus de la UAB implica que el 94,2% de la comunidad universitaria usa el transporte motorizado en el desplazamiento cotidiano a su lugar de estudio o trabajo. Al tratarse de unos desplazamientos definidos por un mismo motivo y un único destino, se facilita el análisis de la influencia que el género y la edad ejercen en la utilización de los medios de transporte, especialmente en la elección entre el transporte público y el privado. Este artículo analiza el reparto modal y los principales motivos de elección del modo de transporte de acceso al campus universitario de la UAB. Se encuentran diferencias significativas entre alumnado y personal (docente y administrativo), y también entre hombres y mujeres. Una comprensión profunda del uso de los distintos modos de transporte motorizado con relación a diferentes grupos poblacionales es fundamental para el diseño y la implementación de políticas públicas dirigidas a la reducción de los transportes menos sostenibles.

Palabras clave

commuting, reparto modal, género, edad, movilidad cotidiana

Citas

ADAMS, J. (1999). The social implications of hypermobility. París.

ADEME (2009). «Energy Efficiency Trends and Policies in the Transport Sector in the EU | ODYSSEE-MURE project».

AJUNTAMENT DE BARCELONA. Barcelona en xifres 2013 (2014). Recuperat de https://bcnroc.ajuntament.barcelona.cat/jspui/bitstream/11703/91979/1/13097.pdf

BANISTER, D. (2011). «Cities, mobility and climate change». Journal of Transport Geography, 19, 1.538-1.546. http://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2011.03.009

BHAT, C. R. (1998). «Analysis of travel mode and departure time choice for urban shopping trips». Transportation Research Part B: Methodological, 32 (6), 361-371.

BLACK, W. R. (2010). Sustainable transportation: problems and solutions. Nueva York: Guilford Press.

BURIAN, J.; ZAJÍČKOVÁ, L.; IVAN, I. y MACKŮ, K. (2018). «Attitudes and Motivation to Use Public or Individual Transport: A Case Study of Two Middle-Sized Cities». Social Sciences, 7 (6), 83. http://doi.org/10.3390/socsci7060083

CERIN, E.; LESLIE, E.; TOIT, L. du; OWEN, N. y FRANK, L. D. (2007). «Destinations that matter: Associations with walking for transport». Health & Place, 13, 713-724. http://doi.org/10.1016/j.healthplace.2006.11.002

CIUFFINI, F. M. (1993). «El sistema urbà i la mobilitat horitzontal de persones, matèria i energia» («The Urban System and the Horizontal Mobility for People, Matter and Energy»). Medi Ambient. Tecnologia i Cultura, 5, 42-53.

DELCLÒS-ALIÓ, X. y MIRALLES-GUASCH, C. (2017). «Suburban travelers pressed for time: Exploring the temporal implications of metropolitan commuting in Barcelona». Journal of Transport Geography (octubre), 0-1. http://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2017.10.016

EWING, R. y CERVERO, R. (2002). «Travel and the Built Environment A Meta-Analysis». Journal of American Planning Association, 76 (3), 265-294. http://doi.org/10.1080/01944361003766766

GARCIA-RAMON, M. D.; ORTIZ, A. y PRATS, M. (2004). «Urban planning, gender and the use of public space in a peripherial neighbourhood of Barcelona». Cities, 21 (3), 215-223. http://doi.org/10.1016/j.cities.2004.03.006

GARCIA-SIERRA, M.; BERGH, J. C. J. M. van den y MIRALLES-GUASCH, C. (2015). «Behavioural economics, travel behaviour and environmental-transport policy». Transportation Research Part D: Transport and Environment, 41, 288-305. http://doi.org/10.1016/j.trd.2015.09.023

GEMOTT (Grup d’Estudis en Mobilitat Transport i Territori) (2015). Enquesta d’Hàbits de Mobilitat de la comunitat universitària de la UAB 2015. Universitat Autònoma de Barcelona.

GURRUTXAGA, I.; ITURRATE, M., OSES, U. y GARCIA, H. (2017). «Analysis of the modal choice of transport at the case of university: Case of University of the Basque Country of San Sebastian». Transportation Research Part A: Policy and Practice, 105, 233-244. http://doi.org/10.1016/j.tra.2017.04.003

GUTIÉRREZ, J. y GARCÍA-PALOMARES, J. C. (2007). «New spatial patterns of mobility within the metropolitan area of Madrid: Towards more complex and dispersed flow networks». Journal of Transport Geography, 15, 18-30. http://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2006.01.002

HANSON, S. (2010). «Gender and mobility: new approaches for informing sustainability». Gender, Place & Culture, 17 (1), 5-23. https://doi.org/10.1080/09663690903498225

HICKMAN, R.; HALL, P. y BANISTER, D. (2013). «Planning more for sustainable mobility». Journal of Transport Geography, 33, 210-219.

IDESCAT – Institut d’Estadística de Catalunya (2011). Nivell d’instrucció de la població de 16 anys i més. Per sexe i grups d’edat. Recuperat de https://www.idescat.cat/indicadors/?id=anuals&n=10368&tema=educa

IDESCAT – Institut d’Estadística de Catalunya (2018). Renda mitjana neta anual per persona i unitat de consum per nivell de formació assolit (16 anys i més). Recuperat de https://www.idescat.cat/pub/?id=ecv&n=7601

KOTOULA, K. M.; SIALDAS, A.; BOTZORIS, G.; CHANIOTAKIS, E. y SALANOVA GRAU, J. M. (2017). «Exploring the Effects of University Campus Decentralization to Students’ Mode Choice». Periodica Polytechnica Transportation Engineering, 46 (4), 207-214. http://doi.org/10.3311/PPtr.11641

LAVERY, T. A.; PÁEZ, A. y KANAROGLOU, P. S. (2013). «Driving out of choices: An investigation of transport modality in a university sample». Transportation Research Part A, 57, 37-46. http://doi.org/10.1016/j.tra.2013.09.010

LAW, R. (1999). «Beyond “women and transport”: towards new geographies of gender and daily mobility. Progress in Human Geography, 23 (4), 567-588. http://doi.org/10.1191/030913299666161864

LIMTANAKOOL, N.; DIJST, M. y SCHWANEN, T. (2006). «The influence of socioeconomic characteristics, land use and travel time considerations on mode choice for medium- and longer-distance trips». Journal of Transport Geography, 14 (5), 327-341. http://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2005.06.004

LITMAN, T. (2012). Land Use Impacts on Transport: How Land Use Factors Affect Travel Behaviour. Canadá: Victoria Transport Policy Institute.

LUNDBERG, B. y WEBER, J. (2014). «Non-motorized transport and university populations: an analysis of connectivity and network perceptions». Journal of Transport Geography, 39, 165-178. http://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2014.07.002

MARQUET, O. y MIRALLES-GUASCH, C. (2014). «Walking short distances. The socioeconomic drivers for the use of proximity in everyday mobility in Barcelona». Transportation Research Part A: Policy and Practice, 70, 210-222. http://doi.org/10.1016/j.tra.2014.10.007

MIRALLES-GUASCH, C. (2002). Ciudad y Transporte: El Binomio Imperfecto (City and Transportation. The Imperfect Binomial). Barcelona: Arial.

MIRALLES-GUASCH, C. (2012). «Las encuestas de movilidad y los referentes ambientales de los transportes». EURE, 38 (115), 33-45.

MIRALLES-GUASCH, C.; MARTÍNEZ-MELO, M. y MARQUET, O. (2014). «On user perception of private transport in Barcelona Metropolitan area: an experience in an academic suburban space». Journal of Transport Geography, 36, 24-31. http://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2014.02.009

MIRALLES-GUASCH, C.; MELO, M. M. y MARQUET, O. (2016). «A gender analysis of everyday mobility in urban and rural territories: from challenges to sustainability». Gender, Place & Culture, 23 (3), 398-417. http://doi.org/10.1080/0966369X.2015.1013448

MIRALLES-GUASCH, C. y TULLA PUJOL, A. F. (2012). «La región metropolitana de Barcelona. Dinámicas territoriales recientes». Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, 58, 299-318.

NÆSS, P. (2015). «Built Environment, Causality and Travel». Transport Reviews, 35 (3), 1-17. http://doi.org/10.1080/01441647.2015.1017751

OBERHAUSER, A.; FLURI, J. L.; WHITSON, R. y MOLLETT, S. (2017). Feminist Spaces: Gender and Geography in a Global Context. Nueva York: Routledge.

ORY, D. T. y MOKHTARIAN, P. L. (2009). «Modeling the structural relationships among short-distance travel amounts, perceptions, affections, and desires». Transportation Research Part A: Policy and Practice, 43 (1), 26-43. http://doi.org/10.1016/j.tra.2008.06.004

PALLARES-BARBERA, M.; BADIA, A. y DUCH, J. (2011). «Cerdà and Barcelona: The need for a new city and service provision Cerdà and Barcelona: The need for a new city and service provision». Urbani Izziv, 22 (2), 122-136. http://doi.org/10.5379/urbani-izziv-en-2011-22-02-005

PITOMBO, C. S.; KAWAMOTO, E.; SOUSA, A. J. (2011). «An exploratory analysis of relationships between socioeconomic, land use, activity participation variables and travel patterns». Transport Policy, 18 (2), 347-357. http://doi.org/10.1016/j.tranpol.2010.10.010

RODRIGUE, J. P.; COMTOIS, C. y SLACK, B. (2009). The Geography of Transport Systems (segunda ed.). Londres: Routledge.

SCHEINER, J. (2010). «Interrelations between travel mode choice and trip distance: trends in Germany 1976-2002». Journal of Transport Geography, 18 (1), 75-84. http://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2009.01.001

SCHWANEN, T.; BANISTER, D. y ANABLE, J. (2011). «Scientific research about climate change mitigation in transport: A critical review». Transportation Research Part A: Policy and Practice, 45 (10), 993-1006. http://doi.org/10.1016/j.tra.2011.09.005

SCHWANEN, T.; DIJST, M. y DIELEMAN, F. M. (2001). «Leisure trips of senior citizens: determinants of modal choice». Tijdschrift Voor Economische En Sociale Geografie, 92 (3), 347-360. http://doi.org/10.1111/1467-9663.00161

TIWARI, R.; CERVERO, R. y SCHIPPER, L. (2011). «Driving CO2 reduction by Integrating Transport and Urban Design strategies». Cities, 28 (5), 394-405. http://doi.org/10.1016/j.cities.2011.05.005

WITTE, A. de; HOLLEVOET, J.; DOBRUSZKES, F.; HUBERT, M. y MACHARIS, C. (2013). «Linking modal choice to motility: A comprehensive review». Transportation Research Part A: Policy and Practice, 49, 329-341. http://doi.org/10.1016/j.tra.2013.01.009

WOODCOCK, J.; BANISTER, D. y EDWARDS, P. (2007). «Energy and transport». The Lancet, 370, 1.078-1.088. http://doi.org/10.1016/S0140-6736(07)61254-9

Biografía del autor/a

Monika Maciejewska, Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Geografia

Dra. Monika Maciejewska es investigadora en GEMOTT (Grupo de Investigación en Movilidad, Transporte y Territorio) en el Departamento de Geografía de la Universitat Autònoma de Barcelona, donde se doctoró en 2020. Trabaja en temas relacionados con los patrones de movilidad cotidiana desde una perspectiva de género. Los resultados de su tesis doctoral contribuyen a la comprensión de los patrones de movilidad diferenciados por género respondiendo a una hipótesis general según la cual las diferencias de género en el uso de los modos de transporte y las motivaciones de la elección modal varían según las características sociodemográficas y las circunstancias económicas. Ha realizado parte de su investigación en el Departamento de Geografía y SIG de la Universidad de Illinois en Urbana-Champaign y en el Departamento de Geografía de York University, Canadá.

Carme Miralles-Guasch, Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Geografia

Dra. Carme Miralles-Guasch es Catedrática de Geografía Humana en el Departamento de Geografía (directora) y en el Instituto de Ciencia y Tecnología Ambiental de la Universitat Autònoma de Barcelona. Es investigadora principal en proyectos de investigación sobre movilidad, transporte y ciudad, y miembro de diversos organismos consultivos, entre ellos el Consejo de Movilidad de Cataluña, el Pacto de Movilidad de Barcelona, el Grupo de Expertos en Vivienda (Cataluña) y el Observatorio Andaluz de Planificación Urbana. Fue miembro del Parlamento español 2000-2004 y miembro de su Comisión de Infraestructuras y Vivienda, así como directora del Instituto de Estudios Regionales y Metropolitanos de Barcelona.

Oriol Marquet, Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Geografia

Dr. Oriol Marquet actualmente es investigador Marie Curie en el departamento de Geografía de la Universitat Autònoma de Barcelona, donde se doctoró en 2015. Su tesis doctoral se centró en los determinantes sociales y espaciales para el uso de modos de transporte no motorizados para la movilidad cotidiana. En este trabajo diseñó un marco metodológico para estudiar los entornos de proximidad y la movilidad a corta escala utilizando encuestas de movilidad.  Durante su doctorado, realizó estancias de investigación internacional en la Universidad Católica de Chile (IEUT, Chile), la Aalborg Univeristy (UA, Dinamarca) y la University of Amsterdam (UvA, Países Bajos). A continuación, realizó una estancia postdoctoral en la North Carolina State University (EEUU) donde investigó los vínculos entre el entorno construido y la salud pública, con un enfoque en la caminabilidad y la actividad física. Después trabajó en el Instituto de Salud Global de Barcelona. 

Publicado

29-07-2020

Cómo citar

Maciejewska, M., Miralles-Guasch, C., & Marquet, O. (2020). Perfiles de población y uso de los transportes motorizados. Evidencias desde el campus de la Universitat Autònoma de Barcelona (UAB). Documents d’Anàlisi Geogràfica, 66(3), 629–648. https://doi.org/10.5565/rev/dag.553

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.